Jongelingenfeest 12-14 jarigen

Achtergrond van het feest

In het deel van de Lage Landen waar de katholieke feestcultuur nog het ritme van jaar en leven richting geeft, zijn vanouds levensfeesten, overgangsfeesten gebruikelijk. Tijdens mijn jeugd was het eenvoudig. Je vierde, grootgebracht in een katholieke familie je Plechtige Communie en het Vormsel. De katholieke kerk heeft vaak ook daar een beetje in geschoven .

De Eerste Communie tijdens het eerste jaar van de basisschool, wanneer je als kind leert lezen en er een hele andere wereld open gaat, is niet zomaar lukraak ingeplant. Een jonge mens kan nu zelf op zoek naar kennis. In de wereld van de Vrijzinnigheid wordt daarom ook een Lentefeest gevierd. De opname in de gemeenschap als lerend maar toch reeds actief lid.

Voor het tweede feest dat vooral in Vlaanderen nog gevierd wordt als Plechtige Communie en Heilig Vormsel en in de Vrijzinnige gemeenschap haar spiegelbeeld kent in het “Feest van de Vrijzinnige jeugd”, wordt de laatste jaren dikwijls het laatste jaar van de Basisschool uitgekozen. De kinderen zijn dan rond de twaalf jaar en zetten in het daaropvolgende jaar de stap naar het Middelbaar onderwijs. In heidense kringen loopt het feest dan niet meer gelijk met dat van de andere levensbeschouwingen. Maar toch blijft de drang –terecht- om de stap van kind naar jongvolwassene niet zonder aandacht te laten. Maar daarover later meer…

Omdat Heidenen zich niet willen afsluiten van de samenleving maar integendeel juist bewuster gestalte willen geven aan onze cultuur en haar diepere oorsprongen, worden zulke feestmomenten die de hele samenleving doordringen, gekoesterd. De ontkerkelijking dreigt die mooie feestmomenten te doen vervallen naar vormelijke eet-en geschenkpartijen. Sommigen keren zich daar van af en gooien het kind met het badwater weg… Weg feest, weg vreugde en dan komt de leemte…. En het is een natuurwet dat een leemte steeds door iets wordt ingevuld…

Het is onze opdracht als bewuste heidenen, als dragers van de oorspronkelijke cultuur van de Nederlanden de zinvolle feestmomenten te versterken met zinvolle rituelen en feestelijke samenkomsten.

De stappen in het leven.

Vaak wordt gezegd dat we ongeveer om de 7 jaar een overgangsfeest voorzien. Elke zeven hebben onze lichaamscellen zich volledig vernieuwd. Daarnaast zien we ook een sterke psychische verandering om de 7 jaar. In ons heidens denken is de fase van 7 jaren belangrijk. Ze vormen mijlpalen in de levensloop, in het groeiproces van geboorte tot sterven.

Het feest rond zeven jaar is duidelijk. Een kind dat geleerd heeft te lezen ontwikkelt zich op een andere manier dan de zeven jaar daarvoor.

Voor dat tweede feest wordt vaak de leeftijd van 14 jaar voorop gesteld.

En rond 21 jaar werd vroeger iemand meerderjarig verklaard. Men had een aantal jaren stage gedaan als volwassene en werd dan volledig handelsbekwaam verklaard. Al enkele tientallen jaren werd die leeftijd naar 18 jaar gebracht. Maar 21, het heeft toch nog wel iets…

De stap naar jongvolwassenheid of is het een sprong

Terug naar dat feest van die 14 nu. We zien in die leeftijd de veranderingen bij onze kinderen. Vaak wordt in vele families zelfs verwezen naar het lichamelijk rijp worden van het meisje. Na de eerste menstruatie wordt het tijd om aan het jongelingenfeest te denken… Een gebeuren dat inderdaad in traditionele culturen een markant overgangsmoment vormt en waarbij het meisje snel afstevent op de huwbare leeftijd. Wij gunnen ons nu wat meer tijd. Dus voor ons moet die lichamelijke volwassenwording maar zeker geen vast merkpunt zijn. Bovendien, voor jongens zit dat wat anders, daar gaat die overgang meer gradueel. Maar het gaat wel over de stap zetten naar jongvolwassene. In de hiervoor aangehaalde katholieke omgeving en traditie vindt het Vormsel vaak rond twaalf jaar plaats maar er zijn tijden geweest waarin dat later werd gevierd. Het gaat dus vaak samen met praktische omstandigheden. Dus voor mij hoeft dat zeker niet op de leeftijd van 14 plaatsvinden. Zijn indruk is dat jonge mensen rond die leeftijd vaak nog te veel in de knoop liggen met zichzelf en hun positie in de wereld en het gezin. Laat staan dat hun ouders dan al samen met familie en vrienden een feest willen vieren dat gaat over volwassen worden… Zo veel druk…. Ik heb de ervaring met onze kinderen dat de jongere in kwestie na enkele jaren over dat volwassen worden nagedacht te hebben, zich rond 15 tot 16 begint af te vragen of het inderdaad niet stilaan tijd wordt voor een feestje met familie en vrienden. Men staat een pak steviger in de schoenen. En als je het goed aanpakt kan je vanaf de leeftijd van veertien samen heel wat stof aanreiken zodat er heel wat nagedacht kan worden over onze religieuze en culturele visie.En wanneer je het wat tijd geeft staat daar een mondige jonge vrouw of jonge man op het feest en niet een puber die zich wat ongemakkelijk voelt op het eigen feest. En de jongere in kwestie gaat ook de kans hebben meer verantwoordelijkheid te nemen in de eigen viering. Als dat geen stap naar jongvolwassenheid is! Laten we dus zeggen dat we dit ritueel ergens prikken tussen 14 en 17 jaar! En we noemen dit het jongelingenfeest, kerels- of vrouwenfeest.

De aanloop

Het vorige feest was het kinderfeest. Toen was het kind nog klein; misschien herinnert je kind zich dit feest nog? Je kan samen eens terugkijken naar de foto’s van toen. Toen hoefde je je kind niet te overtuigen; een 7-jarige doet meestal braaf wat zijn ouders voor hem/haar inrichten.

Maar nu is het anders. Een jongere zal in vraag stellen wat je doet. Het wordt toch niets belachelijks? Iets kinderachtigs? Wat gaan mijn vrienden of familie daarvan denken? Je moet je kind overtuigen en mee betrekken in de handelingen. De viering moet door de jongere mee gedragen en ondersteund worden. Betrek ook de leeftijdsgenoten bij de actie. Samen iets doen is zoveel prettiger dan alleen.

Doe dingen die de jongere wel ziet zitten. Probeer hem trots te maken op wat hij is en wat hij kan.

De belangstelling wekken en vasthouden

Laat de jongere, ouders, peter, meter en gasten iets doen. Wat je zelf doet, blijft langer bij. Geef indien nodig wat toelichting, maar niet te lang. Geef de jongere een eigen inbreng: een toespraak, een gedicht brengen of een muziekstuk spelen of een andere vaardigheid tonen. Er is vast wel iets wat hij/zij kan en bewondering mee kan oogsten.

Feest is tijd en ruimte laten om even stil te staan bij je gevoelens

Zorg dat het feest een feest is. Kies drank en hapjes die de jongere graag lust. Na het feest moet de jongere het gevoel hebben: ik heb me laten zien, ik heb mijn plaats ingenomen in de kring, ik hoor erbij.

RAAMWERK

1. Verwelkoming

Hoe verloopt de viering?

2. Baken de ruimte af

Baken de plek van de viering af: een kring van stro, waarrond de vrienden en de familie komen staan. In deze kring is een zonnerad gemaakt met de assen gericht op de windrichtingen.

Trek de kring vanuit het midden naar buiten, met de zon (of met de klok) mee. Benoem de windrichtingen, groet ze.

Vermeld eventueel reizen die de jongere in die richting gemaakt heeft.

Je kan werken met de 4 seizoenen of met de 4 natuurelementen. Met steeds een gedicht, een tekening, een verhaal, ….

3. Het verleden

• Zorg zeker voor een zetel of versierde stoel, het symbool voor de voorouders. De jongere brengt een bos bloemen naar de stoel.
• Vertel over het lentefeest dat je 7 jaar geleden hebt gehouden. Of laat de jongere vertellen wat hij er nog van weet.
• De jongere verklaart de betekenis van de naam. Waarom heb zijn/haar ouders die naam gekozen?
• Als je toen een geboorteboom hebt gepland, vertel over die boom.
• Je kan jongere laten vertellen over de voorbije jaren, aan de hand van foto’s. Laat hem/haar uitpakken met successen: diploma’s, brevetten of andere prestaties.

4. Heden

• Laat de jongere een “proef” afleggen. Je kan bij voorbeeld het vuur laten aansteken en/of de foto’s van de voorouders in een stamboom laten schikken.
• Of laat hem/haar zelfgebakken koekjes of brood uitdelen.
• Laat de beschermers – de meter en de peter – een woordje zeggen over hun petekind

5. Toekomst

• De jongere steekt het vuur aan.
• Tijd voor een heildronk door de ouders. Laat de jongere ook een geutje drank offeren in het vuur ter ere van de voorouders en de hoorn heffen voor de heildronk. De hoorn gaat daarna rond in de kring.
• Wensen vanuit de kring van genodigden.
• Je kan kleine papiertjes laten schrijven met een wens voor de jongere (al op voorhand bij de uitnodiging voor het feest); Deze papiertjes kan je bevestigen aan een tak, of aan de takken van de geboorteboom… De gasten kunnen de wensen voorlezen en dan een heildronk uitbrengen.
• Ga over naar de nieuwe levensfase
• Je kan een ultieme proef laten afleggen waarbij de jongere een overgang maakt. Hij/zij steekt een brug over of gaat door een hoepel of door een tunnel naar de nieuwe levensfase. Eventueel een hindernissenparcours. Je kan alle aanwezigen – of alle aanwezigen ouder dan het kind – handen laten reiken om de tunnel te vormen.
• Maak het hem of haar wat moeilijk: hij/zij moet “bewijzen” dat hij er klaar voor is. Zorg dat de gasten mee betrokken zijn en hem/haar aanmoedigen.
• Rond de viering af met een slot- of dankwoord aan de aanwezigen.

6. Eventueel nog een laatste heildronk.

7. Geschenken

Plaats de jongere in het midden en nodig uit om de geschenken te geven. Zorg dat je dingen geeft waar hij/zij echt blij mee is.

8. Feestmaaltijd

Nodig uit voor een hapje, een drankje, een maaltijd, …

Wij bieden hier een raamwerk aan. Concrete voorbeelden kunnen gevonden worden op de ledenpagina van werkgroep Traditie.